Problematyka zadań twórczości polskiego klasycyzmu była najbardziej jednolita i spójna. Naczelnym celem realizowanym przez twórców było silne akcentowanie odbiorcy, który stanowił uzasadnienie potrzeby i rangi działalności poetyckiej. Odwoływano się do horacjańskiej formuły określającej cele poezji, czyli docere, movere, delectare.
Uznano, że poezja ma bardzo silny związek z wymową, toteż wykorzystywano ją w perswazyjnych zdaniach sztuki słowa, z której z kolei skorzystali oświeceniowi reformatorzy. W ten sposób kształtowała się dydaktyczno-moralizatorska funkcja literatury.
Koncepcje celu poezji oświeceniowej:
- zasada docere – zadania nauczycielskie, przydzielano poezje do nauk wyzwolonych. Miała służyć jako wskazówka do naprawy obyczajów oraz moralnej edukacji czytelników zgodnie z programem cnót obywatelskich i społecznych.
O zobowiązaniach poety wobec naprawy obyczajów pisali: Carlancasa, Czartoryski, Golański, Dmochowski.
- zasada movere – poruszenie czytelnika, wpłynięcie na jego emocje. Słowa związane z czuciem, czy sercem dotyczyły relacji pomiędzy dziełem literackim, a odbiorcą. Występowały w początkowym stadium odbioru dzieła, by uzyskać przychylność odbiorcy.
-zasada delectare – polegała na porywaniu i zachwycaniu czytelników, wpływaniu na ich emocje i wyobraźnie. Zasada ta rozwinęła się bardziej w czasach postanisławowskich. Przywiązywano większą wagę do estetycznych walorów poezji.
Zadaniami polskiej poezji oświeceniowej było zatem odkrywanie przed odbiorcami prawd, mających zapalać serca do męstwa, cnoty i pobudzać do wielkich czynów. Rolą pisarza było zatem aktywne uczestnictwo w życiu społecznym.
Subskrybuj:
Komentarze do posta (Atom)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz